Οροπέδιο Νίδας

Εισαγωγή

Το οροπέδιο της Νίδας είναι ο εμβληματικότερος γεώτοπος του Ψηλορείτη και σημείο αναφοράς για όλο το νησί. Είναι το μεγαλύτερο οροπέδιο της οροσειράς και το ψηλότερο του νησιού, ενώ στο περιθώριο του σε ένα φυσικό μπαλκόνι, δεσπόζει το σπήλαιο Ιδαίο Άντρο, το σημαντικότερο λατρευτικό κέντρο της Κρήτης για χιλιετίες. Οι ξηρολιθικές κατασκευές των βοσκών, τα περίφημα μιτάτα, είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση, απόλυτα προσαρμοσμένα στο περιβάλλον. Στο οροπέδιο και τις γύρω περιοχές φιλοξενούνται αρκετά ενδημικά και στενοενδημικά είδη της κρητικής χλωρίδας, όπως και αρκετά ενδημικά ζώα, με κυρίαρχα τους γύπες και το γυπαετό.

Το ρήγμα του Ιδαίου

Όλη η δυτική πλαγιά ανάμεσα στο οροπέδιο της Νίδας και την κεντρική οροσειρά του Ψηλορείτη, δημιουργήθηκε από το ρήγμα του Ιδαίου. Το σχετικά πρόσφατο σπάσιμο των πετρωμάτων, που διακρίνεται σαν ένας μικρός γκρεμνός στη βάση της πλαγιάς, ανασήκωσε την οροσειρά και βύθισε την περιοχή του οροπεδίου. Έτσι αποκαλύφθηκε η είσοδος του Ιδαίου Άντρου, που είναι ακριβώς πάνω στο ρήγμα, ενώ μέσα στο βύθισμα κατευθύνονται τα επιφανειακά νερά και δημιουργούν το οροπέδιο διαλύοντας τα περιβάλλοντα πετρώματα.

Καταβόθρα

Τα οροπέδια ως επιφανειακές κοιλότητες συγκεντρώνουν αρκετές ποσότητες επιφανειακού νερού ιδιαίτερα με το λιώσιμο του χιονιού. Η μεγαλύτερη ποσότητα αυτού του νερού χάνεται στο εσωτερικό των πετρωμάτων και μεταφέρεται στα σπήλαια. Τα σημεία αυτά που αποστραγγίζουν το νερό λέγονται καταβόθρες και επειδή συνήθως έχουν σχήμα σαν χωνί, στην Κρήτη ονομάζονται και χώνοι.

Κόκκινες Πλάκες

Όλα τα πετρώματα του Ψηλορείτη δημιουργήθηκαν μέσα στη θάλασσα από διαλύματα και σκελετούς ζώων που έζησαν πριν δεκάδες εκατομμύρια χρόνια. Σε ορισμένες περιοχές, ανάμεσα στα πλακώδη μάρμαρα που κυριαρχούν, εμφανίζονται καστανά και κόκκινα στρώματα πυριτόλιθου από κελύφη μικροοργανισμών που ζούσαν σε μεγάλα βάθη. Έτσι δόθηκε και το όνομα Κόκκινες πλάκες στην τοποθεσία όπου δεσπόζουν.

Αντάρτης της Ειρήνης

Υπαίθριο γλυπτό απο ασβεστωμένες πέτρες της περιοχής που συμβολίζει τον “Αντάρτη της Ειρήνης” του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, δημιουργία της Γερμανίδας καλλιτέχνιδας κ. Karina Reck

Το Κρητικό ρήγμα

Στις νότιες και δυτικές κορυφογραμμές του οροπεδίου ακόμα και ο απλός επισκέπτης μπορεί να διακρίνει μια σχεδόν οριζόντια γραμμή κάτω απ’ τα σκούρα πετρώματα της Μαύρης Κορυφής. Δεν είναι άλλο από το μεγάλο Κρητικό ρήγμα (άποψη από το νότο) απόσπασης πάνω στο οποίο μετακινήθηκαν εκατοντάδες χιλιόμετρα τα σκούρα πετρώματα της κορυφής για να σκεπάσουν τα πλακώδη μάρμαρα και σιγά σιγά να σχηματίσουν τα βουνά.

Χρυσόχορτο ή νευρίδα

Με τον ερχομό της άνοιξης όλο το οροπέδιο στρώνεται με ένα πράσινο χαλί. Είναι το ενδημικό ποώδες φυτό της Κρήτης, η νευρίδα (Poligonum idaeum) που κάνει την εμφάνισή της και έχει πάρει το όνομά της από το βουνό. Οι βοσκοί λένε ότι όταν το τρώνε τα ζώα τους τα δόντια τους βάφονται χρυσά, εξ’ ου και η ονομασία χρυσόχορτο.